Reactie van mij samen met mijn collega van de VVD Nijmegen en onze CDA collega’s, op de bijstandsexperimenten die de gemeente Utrecht, Zeist en Nijmegen hebben uitgevoerd. Het opiniestuk is gepubliceerd in de Telegraaf.
De fracties van CDA en VVD hebben met interesse, en enige verbazing, kennisgenomen van de presentatie van de uitkomsten van het onderzoek naar het experiment ‘Weten wat werkt’.
We hebben daarover de volgende vragen:
Het college grijpt het onderzoek aan om bij het Rijk meer geld en meer wettelijke ruimte te vragen. 3. Kan het college de financiële effecten van het experiment duidelijk in beeld brengen? (a) extra kosten aan begeleiding, (b) extra kosten aan trajecten of anderszins en (c) besparingen door, al dan niet gedeeltelijke, uitstroom uit de bijstand? Graag kosten per bijstander per onderzoeksvorm.
De groep ‘werken loont’ scoorde het minste en lijkt op geen enkel front een significant effect te hebben.
4. Is het college voornemens om hier nu niet meer op in te zetten, nu blijkt dat het niet werkt? Als het college dat toch wil doen, op basis waarvan?
De onderzoekers concluderen onder andere: “Geen van de interventies had na zestien maanden een meetbaar (significant) effect op sociale participatie, gezondheid en welbevinden, klanttevredenheid of de financiële situatie van de deelnemers.”
De reden waarom deze criteria onderzocht werden is dat ze een belangrijk doel konden zijn van aangepaste maatregelen. Het college en de coalitie voerden deze effecten op welbevinden onder andere als argument aan. Nu dit niet zo blijkt te zijn, ligt het voor de hand om in het re- integratiebeleid vooral op de harde cijfers over uitstroom te focussen.
5. Welke lessen trekt het college uit deze conclusie van de onderzoekers ten aanzien van de beleving van de interventies door bijstandsgerechtigden?
Vorig jaar bleek dat er miljoenen verkeerd geboekt waren in de gemeentelijke begroting bij Werk & Inkomen.
6. Denkt het college niet dat het eerst de eigen huishouding op orde moet hebben voordat er bij het Rijk aangeklopt wordt met ongefundeerde claims voor extra geld?
Het college vraagt aan het Rijk bovendien ruimte om te blijven experimenteren.
Tijdens de presentatie stelde wethouder Voortman dat “nu duidelijk is welk soort maatregelen werkt”, terwijl maar een heel beperkte set maatregelen is onderzocht.
9. Is het college bereid in een volgende fase ook breder te kijken en bijvoorbeeld het invoeren van een tegenprestatie of sancties te onderzoeken? Bijvoorbeeld als er blijkt dat er stelselmatig en bewust niet wordt meegewerkt aan uitstroom? Zo nee, waarom niet?
Uit schriftelijke vragen 2019/281 bleek onder andere dat het de gemeente moeite kost om de bestaande reïntegratiemiddelen goed in beeld te krijgen. Eén van de opvallende conclusies uit de antwoorden op de vragen is dat maar ongeveer een tiende van de bijstandsgerechtigden aanbod krijgt op taal, terwijl het voor bijna 40% een barrière is.
10. Is het college bereid met eenzelfde grondigheid te laten onderzoeken in hoeverre de huidige eigen inzet helpt om mensen aan het werk te krijgen?
Uit het onderzoek blijkt dat extra aandacht en ondersteuning helpt met name voor mensen in arrangement 4. Deze conclusie heeft de Utrechtse rekenkamer en de Utrechtse gemeenteraad al eerder getrokken. Daarnaast suggereert de uitkomst van het onderzoek dat minder contact ook zou kunnen werken.
11. Is het college het met het CDA en de VVD eens dat het interessant zou kunnen zijn om de caseload en werkverdeling binnen de afdeling Werk en Inkomen te herzien, waarbij juist de groep die het nodig heeft, extra aandacht en hulp kan ontvangen?
Lees hier de reactie en de beantwoording van het Utrechtse college van burgemeester en wethouders.